Azerbaycan Cumhurbakan lham Aliyev’in ev sahipliinde gerekletirilen Ekonomik birlii Tekilat (ET) 17. Zirve Toplants, Azerbaycan’n Hankendi ehrinde balad. Zirveye Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan ve Aliyev’in yan sra ran Cumhurbakan Mesud Pezekiyan, Pakistan Babakan ahbaz erif, zbekistan Cumhurbakan evket Mirzioyev, Krgzistan Cumhurbakan Sadr Caparov, Kazakistan Babakan Oljas Bektenov, Tacikistan Cumhurbakan mamali Rahman, Trkmenistan Dileri Bakan Raid Meredov, Afganistan Babakan Yardmcs Abdulgani Baradar katld. Zirveye ayrca gzlemci olarak Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbakan Ersin Tatar, Nijerya Bte ve Ekonomik Planlama Bakan Abubakar Atiku Bagudu ve Birleik Arap Emirlikleri Sanayi ve leri Teknolojiler Bakan, COP28 Bakan Sultan Ahmed Al Jaber katld.
Toplantnn alnda konuan Cumhurbakan Aliyev, u anda igalden kurtarlan tm blgelerde geni apl imar almalar srdn belirterek, “Ermenistan, Azerbaycan topraklarnn yaklak yzde 20’sini 30 yla yakn bir sre igal altnda tutmu, etnik temizlik gerekletirmi ve 1 milyondan fazla soydamz z topraklarnda yerinden etmiti. Azerbaycan halk ve devleti hibir zaman bu igali kabul etmedi. Defalarca Ermenistan’a ve onun arkasndaki devletlere eer Ermenistan igal ettii topraklardan kendi isteiyle ekilmezse, biz toprak btnlmz askeri yolla salayacamz bildirdik. Ne yazk ki, Ermenistan ve destekileri bu uyarmz ciddiye almadlar ve piman oldular. 2020 ylnda 44 gn sren Vatan Muharebesi srasnda Azerbaycan, Ermenistan’ sava meydannda ar ekilde malup ederek 300’den fazla ehir ve ky zgrlne kavuturdu. Ermenistan, 10 Kasm 2020 tarihinde teslimiyet belgesi imzalamak zorunda kald. gal dneminde Ermenistan ehir ve kylerimizi, kltrel ve dini antlarmz yerle bir etti. 67 camiden 65’i Ermenistan tarafndan tamamen ykld, kalan ikisi ise ciddi ekilde zarar grd ve domuz ve inek barna olarak kullanld. Bu, slam dinine ve dnya Mslmanlarna kar byk bir saygszlk ve hakaretti” dedi.
“ERMENSTAN, TOPRAKLARIMIZA 1 MLYONDAN FAZLA MAYIN YERLETRD”
Mezarlklarn da vandalla maruz kaldn ve tahrip edildiini syleyen Aliyev, “Mezar talar yamalanarak Ermenistan’a gtrld. Devlet kurumlarndan oluan bir komisyon, almalarna yabanc uzmanlar da dahil ederek ve uluslararas tecrbeden faydalanarak, igalin Azerbaycan’a verdii zarar yaklak 150 milyar ABD dolar olarak belirledi. Ermenistan, topraklarmza 1 milyondan fazla mayn yerletirdi. Vatan Muharebesi’nden bugne kadar yaklak 400 soydamz mayn patlamas sonucu hayatn kaybetmi veya ar ekilde yaraland. u anda Azerbaycan, Ermenistan’n harabeye evirdii topraklarda yeni ehirler ve kyler ina ediyor, ‘Byk Dn’ program uygulanyor. Bugne kadar 16 ehir ve kye zorunlu g ettirenlerin geri dn saland. Halihazrda igalden kurtarlm blgelerde 50 binden fazla insan yayor, alyor ve eitim alyor. Ermenistan’dan zorla g ettirilmi Bat Azerbaycanllarn haklarnn temin edilmesi de byk nem arz ediyor. Getiimiz ay slam birlii Tekilat’nn stanbul’da dzenlenen Bakanlar Konseyi toplantsnda, tm 57 ye lkenin oy birliiyle, Ermenistan’dan zorla g ettirilmi Azerbaycanllarn geri dn hakkna destek ifade eden kararn kabul edilmesini yksek takdirle karlyoruz. Bu kararla birlikte, Bakanlar Konseyi sonularna ilikin stanbul Bildirgesi’nde, bugnk Ermenistan topraklarndan zorla karlm Azerbaycanllarn geri dn hakk teyit edilmekte ve Ermenistan’n Bat Azerbaycan toplumu ile diyalogu reddetmesi knanmaktadr. Bat Azerbaycanllarn, Ermenistan’daki ata-baba topraklarna bar yoluyla geri dnnn salanmas ynndeki abalar bundan sonra da devam ettirilecektir” diye konutu.
Azerbaycan’n ET’nin almalarna her zaman aktif ekilde katldn belirten Aliyev, “ET yesi lkelerle ilikilerimiz baarl bir ekilde gelimektedir. 2024 ylnda, tarihte ilk kez ET Haftas dzenlenmi, ET Haftas erevesinde elde edilen sonularla ilgili olarak bugn sunumlar dinlenecektir. Ayn zamanda geen yl ET corafyasnda tarihte ilk defa Birlemi Milletler klim Deiiklii Konferans (COP29) dzenlenmitir. Bu konferansa 197 lke, 70 devlet ve hkmet bakan katlm, 77 bin kii kayt yaptrmtr. Konferansta elde edilen temel baarlar arasnda gelimekte olan lkelere mali yardmn 100 milyar ABD dolarndan 300 milyar ABD dolarna kadar artrlmas, kayp ve zarar fonunun ilek hale getirilmesi ve karbon piyasalaryla ilgili anlamalar yer almtr. Azerbaycan’n giriimiyle, belirttiim gibi ET Haftas dzenlenmitir. ua’da ET Forumu, Adam’da Genlik Forumu, Lan’da ise Kadnlar Forumu organize edilmitir. Bu forumlara katlan temsilciler, bugn burada yaplan almalarla ilgili sunumlarn paylaacaklardr” dedi.
“DOU-BATI VE KUZEY-GNEY ULAIM KORDORLARI AZERBAYCAN’DAN GEYOR”
ET’nin Azerbaycan’da kurulacak Aratrma Merkezi ve Temiz Enerji Merkezi’nin faaliyete balamas ynndeki almalarn devam ettiini belirten Aliyev, “2026 ylnda ua ehrinin ET’nin turizm bakenti ilan edilmesi dolaysyla teekkrlerimi sunuyorum. Azerbaycan’a gelince, lkemizde son derece olumlu bir yatrm iklimi mevcuttur. Son 20 ylda Azerbaycan’n ekonomisine yaklak 350 milyar ABD dolar yatrm yapld ve bunun yarsnn yabanc yatrmlardan oluuyor. Bugn Azerbaycan birok lkenin enerji gvenliini salyor ve eitli gaz boru hatlar araclyla 12 lkeye doal gaz ihra ediyor. Bu gstergeye gre dnyada liderler arasndayz. Dou-bat ve kuzey-gney ulam koridorlar Azerbaycan’dan geiyor ve ekoblgedeki lkelerin ou bu koridorlar kullanyor” ifadelerini kulland