Rusya-Ukrayna savanda son gnlerde yaanan gelimeler, diplomasi sahnesinde yeni bir dnm noktasna iaret ediyor. Ukrayna tarafnn 30 gnlk bir atekes nerisiyle balayan sre, Trump’n Rusya’y ar ekonomik yaptrmlarla tehdit etmesi, Putin’in ise askeri kamuflajla sahaya inip Kursk cephesini ziyaret ederek “sava srdrme” ynnde mesaj vermesiyle iyice dmlendi. Kremlin Szcs Dimitriv’in “atekes iin acele etmiyoruz” k, Rusya’nn sahada elde ettii kazanmlar salamlatrma niyetini aka ortaya koyuyor.
Cidde’deki grmelerde Ukrayna, bir aylk atekesi kabul etti. Karlnda ABD, Trump dneminde askya alnan silah ve istihbarat desteini yeniden salad. Putin’in verecei karar belirleyici olacak. Ancak Amerika’nn Putin’in “doru sonuca” varmasn salamak iin ne kadar ileri gitmeye hazr olduu net deil.
Putin, Ukrayna’nn atekesi askeri avantaj salamak iin kullanabileceini savunuyor. Ayrca Moskova, Kiev’in NATO yeliinden vazgemesi, Krm ve dier tartmal blgelerin Rus topra olarak tannmas gibi ar artlar atekes iin masaya srmekte ve “kalc bar” sylemiyle aslnda uzun vadede kendi taleplerini garanti altna almay hedeflemekte.
te yandan, Zelenski, Trump’n “atekesi kabul ettik, Rusya da kabul etsin” arsna karlk, Putin’in dorudan ‘hayr’ demeye cesaret edemediini savunuyor ve Bat’nn desteini kaybetmemek iin diplomasi ile direni arasnda denge kurmaya abalyor.
Putin, Kursk’ta Ukraynal askerlerin sktn ve 30 gnlk atekesin yrrle girmesi hlinde, Ukrayna birliklerinin buradan ellerini kollarn sallayarak kmalarna izin vermeyeceini ima ediyor. Bu durum, taraflarn atekesi “stratejik bir manevra” olarak kullanmak istedikleri yorumlarna neden oluyor.
Kiev ynetimi, bir yandan cephe gerisinde mobilizasyonu srdrrken bir yandan da diplomasi masasnda en az hasarla ve siyasi itibar kayb yaamadan bir atekes salamay amalyor. Fakat Zelenski’nin, “Sava bitmeden seim yapmak imknsz” diyerek i politikada kendisine yneltilen eletirileri savuturmaya alt da grlyor. Bu noktada, yaklak 7 milyon Ukraynalnn lkeyi terk etmi, 1 milyona yakn kiinin de askeri niforma giymi olmas, seimlerin ertelenmesini diplomatik gerekelerle de hakl gsteriyor.
Rusya’nn “Uzun vadeli bir anlama” sylemini dillendirmesi ama ayn zamanda blgesel kazanmlarn pekitirecek bir statko araynda olmas, sava tamamen bitirmeye niyetli olmadn dndryor. te yandan, Trump ynetimi veya Bat’daki dier aktrler, “Rusya’y dizginlemek” ve “masaya zorlamak” iin ekonomik yaptrmlar kart olarak kullanmaktan vazgemi deil. Ancak u aamada, Bat’nn yaptrmlarnn Rus ekonomisini ne lde fel ettii, Rusya’nn kendi enerji ve bankaclk sektrnde ald nlemlerle birlikte deerlendirilmek zorunda.
Putin, atekes iin baz koullar ne srebilir. rnein, Amerikan yardmlarnn tekrar durdurulmas veya Trump ile bir zirve dzenlenene kadar srecin geciktirilmesi gibi talepler getirebilir. Ancak Amerikan Dileri Bakan Marco Rubio, atekesin “artsz” olmas gerektiini ve hemen ardndan uzun vadeli bir bar anlamas iin mzakerelere balanacan aklad. “Eer Putin evet derse, bar iin gerek bir ilerleme kaydettik demektir. Eer hayr derse, bu onlarn gerek niyetlerini aka gsterir” dedi.
30 gnlk atekes forml masada olsa da pratikte bunun nasl uygulanaca, kim tarafndan denetlenecei ve sahada hangi taktik admlara dnecei son derece mulak. Bylesi bir atekes, taraflarn yalnzca asker mola olarak kullanaca ksa sreli bir soluklanma m olacak, yoksa kapsaml bir bara alan ilk adm m? nmzdeki gnlerde hem sahada hem de diplomatik arenada alnacak kararlar, atekesin gerekten bir bar srecine dnp dnmeyeceini belirleyecek. Ancak u anki g dengesi ve taraflarn pozisyonu gz nne alndnda, bunun ksa vadeli bir taktik hamle olma ihtimali daha yksek grnyor