Buna gre, Malezya Babakan Enver brahim’in davetlisi olarak lkeye resmi ziyaret gerekletiren Cumhurbakan Erdoan, ikili ilikilerin derinletirilmesi konusunda grmeler gerekletirdi, gncel blgesel ve uluslararas meseleler hakknda gr teatisinde bulundu.
Diplomatik ilikilerin 60. yl dnmn idrak eden Trkiye ve Malezya, siyasi ve diplomatik ibirlii, ticaret ve yatrm, helal endstrisi, eitim ve halklar aras ilikiler, terrle mcadele dahil olmak zere savunma ve gvenlik ibirliinin yan sra, evre, bilim ve teknoloji, teknik ibirlii ve enerji konularnda ibirlii gibi kilit alanlarda diyalog mekanizmalarn daha da glendirme karar ald.
Her iki taraf da son yllarda iki lke arasnda artan st dzey etkileimi memnuniyetle karlarken, bakan dzeyinde ok sayda gr alveriinde bulunuldu ve eitli dzeylerde diyaloun srdrlmesi tevik edildi.
Stratejik ikili gndemin belirlenmesi ve izlenmesinin yan sra blgesel ve uluslararas konularn gzden geirilmesi iin kilit bir forum olarak dileri bakanlar dzeyinde Ortak Komisyon Toplantsnn (OKT) ilkinin uygun bir zamanda gerekletirilmesinde mutabk kalnd.
– ANLAMALARIN GELTRLMES KONUSUNDA MUTABAKAT
kili ibirliini daha da younlatrma ve yukar tamaya ynelik taahhtlerin bir yansmas olarak her iki lider, nmzdeki dnemde detaylar zerinde karlkl olarak uzlalacak bir Yksek Dzeyli Stratejik Konsey (YDSK) kurulmas konusunda mutabk kald.
ki lke arasndaki ticari ve ekonomik balarn dinamik ve tamamlayc niteliinin altn izen liderler, ikili ticaretin daha dengeli ekilde ele alnmas gerektiini vurgulad ve ikili mal ticaretinin bymeye devam edeceine olan gvenlerini ifade etti.
Her iki lider, 2015’te yrrle giren Malezya-Trkiye Serbest Ticaret Anlamas’nn (MTSTA) oynad nemli rol kabul etti. Ayrca MTSTA’nn 2024 ylnda hizmetler, yatrmlar ve e-ticareti de kapsayacak ekilde geniletilmesinden duyduklar memnuniyeti dile getirdi.
slam birlii Tekilat (TPS-OIC) ye Devletleri ile D-8 Tercihli Ticaret Anlamas (D-8 PTA) arasnda Tercihli Ticaret Sisteminin tam olarak iler hale getirilmesine olan ballklarn yineleyen liderler, bu anlamalarn gelitirilmesi iin ibirlii yapma konusunda mutabk kald.
– ENERJDE BRL
zel sektrn ekonomik ilikilerin gelitirilmesindeki kritik roln kabul eden liderler, ticaret ve yatrm frsatlarnn geniletilmesi iin iletmeler aras ibirliinin arttrlmasna tam destek verdiklerini ifade etti.
Bu balamda liderler, Malezya Ulusal Ticaret ve Sanayi Odas (NCCIM) ile Trkiye D Ekonomik likiler Kurulu (DEK) arasnda ticari alverii artrmak ve srdrlebilir ekonomik ibirlii iin yeni frsatlar ortaya karmak zere Ortak Konseyi kurulmasna ynelik karlkl hazrl memnuniyetle karlad.
Taraflar, teknik toplant, ziyaret ve eitimler gibi yollarla tarmsal ibirliklerini glendirmeye ynelik isteklerini vurgulad. Liderler, salk, tp bilimi ve tbbi ekipman retimi alannda ibirlii frsatlarn izleme niyetlerini yineledi.
Enerji gvenliinin kresel gndemde nemli bir yer tuttuunu kabul eden her iki lider, enerji dnm alannda ibirlii yapma ihtiyacnn altn izdi. Taraflar, hidrokarbonlar, yenilenebilir enerji projeleri alanlarnda ibirlii potansiyelini vurgulad, gelecekteki temiz enerji projelerinin gerekletirilmesi iin hayati nem tayan kritik ham mineraller konusunda daha yakn diyaloa ihtiya duyulduunun altn izdi.
Her iki lider ayrca, enerji gvenlii ve enerji dnm alanlarnda pratik ibirlii yapmak amacyla programlar, projeler veya ibirlii faaliyetleri gelitirmede zel sektrn roln kabul ve tevik etti.
Taraflar, atk ynetimi, geri dnm giriimleri ve dngsel ekonomide bilgi alveriini ve en iyi uygulamalar tevik etmek iin sfr atk uygulamalar konusunda ibirlii yapmaya karar verdi. Taraflar, sfr atk politikalarnn gelitirilmesi ve uygulanmasnda teknik kapasiteyi artrmay ve en iyi uygulamalar paylamay amalayacak.
Liderler, salam yasal ereve ve devam eden Askeri Diyalog Toplantlarnn destekledii iki lke arasndaki savunma konularnda yakn ibirliinden tr takdirlerini dile getirdi.
Geen yl savunma rnlerinin tedariki iin hkmetten hkmete bir mekanizmann kurulmas, savunma satn almlarnn kurumsallatrlmasnda nemli bir adm olarak kabul edildi.
Sz konusu ibirlii, savunma bilimi, teknoloji ve endstri alanlarnda faal ibirliini vurgulayan eitli tedarik yollaryla daha da ortaya konacak, bylece teknoloji transferi, ortak gelitirme ve retim dahil olmak zere yeni ibirlii alanlarnn aratrlmasn kapsayan stratejik bir savunma ekosistemi oluturulacak.
Her iki taraf, savunma sanayisinde bahse konu ibirliinin yalnzca kabiliyetleri gelitirmekle kalmayacan, ayrca mterek savunma ekosistemini de glendireceine inancn vurgulad.
– SULA ORTAK MCADELE
ki lke arasnda turizm ve kltr alanndaki ibirliinin nemini kabul eden liderler, daha fazla Trk ve Malezyal turisti lkelerine ekmek iin uygun koullarn oluturulmasn tevik etti.
Malezya ayrca, “Visit Malaysia 2026” giriimiyle balantl olarak Trk gezginlerin Malezya’y ziyaret etmelerini memnuniyetle karlad.
ki taraf ayrca turizme, halklar aras temaslara ve ticari ilikilere katkda bulunmak amacyla sivil havaclk konularnda ibirliini arttrmaya karar verdi.
Her iki lider, halklar aras temas ve anlayn gelitirilmesi amacyla yksekrenim kurumlar ve aratrma enstitleri arasnda burs ve deiim programlarnn nemini vurgulad.
Trkiye ve Malezya arasnda yksekretim alannda ortak komite kurulmasn desteklediklerini ifade eden taraflar, ortaretim alannda ibirliini gelitirmek amacyla okullar kurulmasna ynelik giriimleri destekledi.
Liderler, zellikle yar iletkenler, biyoteknoloji, yenilenebilir enerji, uzay ve dier ilgili alanlarda olmak zere bilim, teknoloji ve inovasyonda daha derin ibirliini tevik etme kararlarn bir kez daha teyit etti.
Erdoan ve Enver brahim, iki lke arasnda uzay bilimi, teknolojisi ve uygulamalar alanndaki ortakln geni bir potansiyele sahip olduu konusunda mutabakata vard. Malezya-Trkiye Ortak Uzaktan Alglama Mikro Uydu Gelitirme Program’nn, her iki lkenin uzay kabiliyetlerini gelitirmeyi amalayan stratejik neme sahip bir giriim olduu vurguland.
Afet ynetiminin nemini kabul eden taraflar, kayda deer bir dnm noktas olarak Afet ve Acil Durum Ynetimi Alannda Mutabakat Zapt’nn imzalanmasn memnuniyetle karlad.
Liderler, arama ve kurtarma alannda teknik eitim ve uzman deiimi ile ortak insani yardm almalar da dahil olmak zere, mutabakat zapt kapsamndaki faaliyetleri uygulayarak bu alandaki ibirliini glendirme konusunda mutabk kald.
Taraflar ayrca snr tesi su rgtleriyle mcadelede iade sreleri hususunda ikili ibirliinin artrlmasnn yan sra bilgi ve deneyim paylam dahil, terrizmin her tr ve tezahryle ve bata snr tesi ve rgtl sular gelmek zere sula mcadele hususunda anlamaya vard.
Grmeler srasnda Cumhurbakan Erdoan, Yeniden Asya Giriimi dorultusunda Trkiye’nin Asya lkeleri ve blgesel kurumlarla ilikilerinin daha da gelitirilmesine verdii gl destei yineledi.
Bu balamda Cumhurbakan Erdoan, Malezya’nn Gneydou Asya lkeleri Birlii (ASEAN) 2025 Dnem Bakanln memnuniyetle karlayarak, Malezya’nn ynetiminde ASEAN’n ekonomik entegrasyon ve srdrlebilirlik konusundaki blgesel vizyonunu daha da ileriye tayacana olan inancn dile getirdi.
Her iki lider de Trkiye-ASEAN Sektrel Diyalog Ortaklyla geniletilmi ibirlii frsatn memnuniyetle karlad.
Liderler, ASEAN-Trkiye Pratik birlii Alanlar (2024-2028) tarafndan ynlendirilen mevcut giriimlere ilikin desteklerini yineledi. Her iki taraf, ticaret ve yatrm, bilim ve teknoloji, turizm, gda ve tarm, afet ynetimi, insan kaynaklarnn gelitirilmesi, eitim ve halklar aras deiim gibi temel alanlarda kayda deer ibirliini takdir etti.
Trkiye’nin ASEAN’a verdii destei takdir eden Malezya, Trkiye’nin ASEAN ilkeleri ve sreleri tarafndan ynlendirilen diyalog ortakl bavurusunu memnuniyetle karlad.
Ayrca Malezya, Trkiye’nin blgesel savunma mekanizmalaryla etkileimini memnuniyetle karlad ve Trkiye’nin 2024-2027 ASEAN Savunma Bakanlar Toplants Art Uzmanlar alma Grubu (ADMM-Art EWG) Gzlemcilik Program bavurusuna desteini yineledi.
Taraflar BM, T, D-8 gibi uluslararas platformlarn yan sra kalknma bankalar gibi ok tarafl erevelerde ortak kar alanlarndaki verimli ibirliini srdrme karar ald.
– K DEVLETL ZM DESTEKLEDKLERN BR KEZ DAHA TEYT ETTLER
ki lider, atmalardan etkilenen blgelerde bar, gvenlik ve insani yardmn tevik edilmesi ynndeki kararllklarn bir kez daha teyit ederek, Filistin Devleti’nin Birlemi Milletlerin tam yesi olarak tannmasna duyulan acil ihtiyac vurgulad ve bunun, Filistin-srail ihtilafnn adil ve kalc bir zme kavuturulmas iin hayati nem tadn belirtti.
Liderler, uluslararas topluma, uluslararas hukuka ve ilgili BM kararlarna uyma arsnda bulunarak, 1967 ncesi snrlar temelinde, Filistin’in bakenti Dou Kuds olan iki devletli zm desteklediklerini bir kez daha teyit etti.
Blgede srdrlebilir bar ve istikrarn salanmas iin tm taraflar anlaml diyalog ve ibirliine aran taraflar, uluslararas toplumun Gazze’deki yeniden ina abalarna katkda bulunmas gerektiini vurgulad.
Erdoan ve Enver, slam birlii Tekilat’nn (T) ilke ve amalarna ballklarn kesin surette teyit etti ve T’nin ortak karlarn koruma ve kollamann yan sra, bata yasa d igalci rejimin Filistin halkna yaatt aclarn azaltlmas olmak zere, slam mmetinin kar karya bulunduu acil sorunlarn ortaklaa ele alnmas iin ye devletlerin abalarn birletirmesi konusundaki ortak kararllklarn vurgulad.
– ERDOAN, ENVER BRAHM’ TRKYE’YE DAVET ETT
ki lkenin slam birlii Tekilat – Bilgisayar Acil Mdahale Ekibi (OIC-CERT) yesi olduunu dikkate alan iki lider, gvenilir siber gvenlik tedbirleriyle desteklenen dijital ekosistemlerin dnmn hzlandrmaya ynelik ortak abalar aratrma potansiyelini kabul etti.
Liderler, Gelien Sekiz lke (D-8) Tekilat kapsamnda ortaklklar ileriye gtrme ve ekonomik kalknma ibirliini gelitirme konusundaki sarslmaz kararllklarn ifade etti ve Azerbaycan’n D-8’e katlmn memnuniyetle karlad.
slam’a ynelik nefretin ele alnmasnda ibirliinin srdrlmesinin nemini vurgulayan liderler, uluslararas toplumu dezenformasyon, yabanc dmanl, rklk ve nefret sylemine kar kararl bir ekilde harekete gemeye ard.
Liderler, 2025 ylnda Malezya’nn ASEAN dnem bakanl altnda yaplacak toplantlar ve her yl dzenlenen kresel bir toplant olan Antalya Diplomasi Forumu (ADF2025) gibi her iki lke tarafndan blgesel ve uluslararas dzeyde balatlan giriimlerin neminin altn izdi.
Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan, kendisine ve heyetine gsterilen scak karlama ve cmert misafirperverlik iin Babakan Enver brahim’e iten kran ve takdirlerini ifade ederek, brahim’i Trkiye Cumhuriyeti’ne resmi bir ziyaret gerekletirmesi iin davet etti. Ziyaret tarihi diplomatik kanallar araclyla belirlenecek.