Avrupa Birlii’nin (AB) savunmada ABD’den bamsz hareket edebilmek iin girdii yn araynda, bu alanda ne kan aday lke ve NATO mttefiki Trkiye’nin oynayaca rol, Brksel gndemini megul ediyor.
AB, Donald Trump ynetimindeki ABD’nin Avrupa’nn gvenliine mesafeli bir tutum taknmasyla, savunmada yeni bir araya girdi.
En nemli mttefikini kaybeden Brksel, bir yandan Washington’dan ynelen bask dier yandan Moskova’dan sregelen tehditler nedeniyle ktann gvenliini kendi bana salama hedefini odana ald.
Bu almalarn sonucunda AB Komisyonu 19 Mart’ta, 2030’a kadar askeri harcamalarn ve retimini artrma, ortak savunma projelerine kaynak ayrma gibi unsurlar ieren Beyaz Blten (White Paper) ad verilen yeni bir strateji aklad.
Tartt konular, atmay planlad admlar savunmada nde gelen NATO lkeleriyle de paylamak isteyen AB, ktann gvenlii iin “fikirda lkeler” adyla bir fikir teatisi platformu oluturdu.
Hem AB’ye aday lke hem NATO mttefiki hem de son yllarda savunma sanayi atlmlaryla ne kan Trkiye de bu platformun bir paras oldu.
AB Komisyonu, Beyaz Blten’de bir araya getirdii 2023 hedeflerini kolaylatrmak iin Avrupa Gvenlik Eylemi (SAFE) isimli 150 milyar avroluk bir finansman paketi teklif etti.
SAFE paketinin 17. maddesinde yer alan sadece ye lkelerin deil, aday lkelerin de programn paras olabilecei unsuru, Trkiye’nin de katlmn Avrupa’nn gndeme getirdi.
AB Komisyonunun savunma szcs Thomas Regnier AA muhabirine konuyla ilgili yapt yazl aklamada, SAFE’in AB ye lkeleri, Avrupa Serbest Ticaret Birliine (EFTA) ye svire, Norve, Lihtentayn ve zlanda ile Ukrayna’nn ortak savunma rnleri satn almasna olanak tandn, bu lkelerin AB ye lkeleriyle ortak tedariklere katlabileceini ancak kredi alamayacaklarn bildirdi.
Regnier, programa AB’nin gvenlik ve savunma alannda ortaklk anlamas yapt ilikili lkelerin de katlabileceini belirterek, AB’nin Norve, Moldova, Gney Kore, Japonya, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya ile bir gvenlik ve savunma ortakl imzaladn anmsatt.
Szc, yle devam etti:
“Avrupa’da bulunan irketlerin tedarik srecine katlabilir. Gvenlik temelli koullar yerine getirirlerse, Avrupallara ait olmalar gerekmez. Trkiye gibi (AB yesi olmayan) dier lkeler, bir savunma rnnn yzde 35’ine kadarn hemen salayabilir. Endstriyel katlm yzde 35’in zerine karmak iin bir Gvenlik ve Savunma Ortakl ve ardndan bir ortaklk anlamas gereklidir.”
– YUNANSTAN RAHATSIZ
te yandan Brksel kulislerinde Yunanistan’n Trkiye’nin SAFE’e katlm ihtimalinden honut olmad konuuluyor.
Yunanistan’n SAFE mzakereleri srasnda Trkiye’nin katlmna dair ereveyi sklatrmak iin deiiklikler talep etmesi bekleniyor.
AB Komisyonunun hazrlad SAFE dzenlemesinin onaylanmas iin ye lkeler arasnda nitelikli ounluk gerekiyor.
AB ile nc bir lke arasndaki herhangi bir resmi savunma anlamasnn ise oybirliiyle onaylanmas art bulunuyor.
AB Komisyonu szcs Regnier, Yunanistan’n bu konuda lobi yapt iddiasyla ilgili yorum yapmaktan kand.
– TRK RKETLERNE “GVENLK DUVARI” NERS
Uluslararas dnce kuruluu Uluslararas Stratejik Aratrmalar Enstitsnn (IISS) Berlin merkezli askeri analiz uzman Ester Sabatino, Trk firmalarn Avrupa firmalaryla ortak giriimler yoluyla SAFE’e katlmlaryla ilgili AA muhabirine deerlendirmede bulundu.
Sabatino, SAFE kapsamndaki nerilerin henz yalnzca tekliften ibaret olduunu, tm metnin ye lkelerce mzakere edileceini anmsatarak, yle devam etti:
“Bence Trkiye son yllarda harika bir i kard. Savunma sanayisinin geliimine byk yatrmlar yapt. Bu noktada, zellikle insansz hava arac (HA) retimi konusunda zel bir uzmanla sahip. Bu ayn zamanda Avrupa lkelerinin nemli lde odaklanmak istedii bir ey. Bu noktada, Avrupa tarafnda bu tr bir retime ihtiya var. Avrupa’da ok fazla HA reticisi yok.”
Trkiye’nin deerli bir ortak olabileceini belirten Sabatino, “Ama ne yazk ki her ey ar derecede siyasallayor. Yine de AB dzeyinde, artk ABD tarafna gvenmenin mmkn olmad konusunda bir farkndalk var.” dedi.
Sabatino, “Aslnda, Trkiye iin grdm ey, Trk irketleri AB topraklarnda bir tr ‘gvenlik duvar’ oluturursa, temelde projelere daha kolay dahil olabilirler. Bu, irketlerin ynetiminin ayrtrlmas gerektii anlamna gelir. irketin orijinal ynetiminden ayrtrlarak Avrupa’da kurulan bir yan kurulu, bir Avrupa irketi olarak saylmaldr. AB topraklarnda bulunan ve ynetimde bu tr bir ayrma sahip Trk irketleri varsa, yzde 35’lik ksma katlmlar daha kolay olur.” deerlendirmesinde bulundu.
Haziran aynca yaplacak NATO zirvesinde Avrupa savunmas konusunda siyasi tartmalarn yaplacana deinen Sabatino, “ABD’nin Avrupa gvenliine desteinin azalaca netleirse, Avrupa lkelerinin savunma yatrmlarn ve retimini artrmas iin daha gl bir gereklilik olacaktr. Bylece muhtemelen endstriyel dzeydeki ibirliinde Trkiye’den irketler veya Trkiye’nin katlm iin daha fazla alan olacaktr.” ifadelerini kulland.
srail ve Yunanistan neden Trkiye’nin F-35 almna kar?
“Trkiye’ye 5 dakikada mdahale etmeye hazrz” tehdidine MSB kaynaklar: Gln duruma dyorlar
